مشکلات روستای فارسیان پس از سیل حل‌نشده است
به گزارش مهر، مهرماه ۱۳۹۴ بود که فاز نخست بهسازی بافت باارزش روستای فارسیان به پایان رسید و چشم امید اهالی و مسئولان به تبدیل‌شدن ماسوله گلستان به رونق گردشگری روستا بود اما با وقوع سیل اواخر سال گذشته و اوایل امسال دلهره فروریختن خانه‌های خشتی و گلی در دل اهالی رخنه کرده است و مسئولان و کارشناسان دغدغه نظارت بر حسن اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستا رادارند. خانه‌های کاهگلی و بافت پلکانی روستای فارسیان قانچی از توابع بخش چشمه‌ساران آزادشهر، باعث شده روستای فارسیان، روستایی شبیه ماسوله و به‌عنوان زیباترین روستای پلکانی گلستان شناخته شود؛ اما اهالی نگران خانه‌های خشتی و گلی هستند که با یک باران سیل‌آسا و یا زلزله فرومی‌ریزند. دهیار روستای فارسیان گفت: بعد از سیل اواخر سال گذشته و اوایل امسال خانه‌های گلی و خشتی بسیاری از اهالی آسیب‌دیده و نیازمند مرمت و بهسازی است. مسلم گیلکی افزود: هم‌اکنون پایه‌ها و سقف حدود ۵۰ خانه گلی و خشتی فارسیان سست شده و امید داریم که باران سیل‌آسا و یا زلزله اتفاق نیفتد چراکه خطر این بناها را تهدید می‌کند. او با این توضیح که تاکنون بنیاد مسکن به خانه‌های خشتی و گلی تسهیلات مرمت و بهسازی نمی‌داد، تصریح کرد: به‌تازگی مسئولان وعده داده‌اند به این خانه‌ها هم تسهیلات پرداخت می‌کنند. دهیار روستا با اشاره به اینکه پس از سیل تنها پنج یا ۶ واحد مسکونی روستا توانستند تسهیلات مرمتی دریافت کنند، ادامه داد: در ماه‌های گذشته تخریبی بودند حدود هفت بنا در بافت تاریخی روستا به تائید رسید و در ماه گذشته این بناها تخریب و در حال دریافت تسهیلات احداثی هستند.
اعتبارات در حوزه بنیاد مسکن تعریف‌شده است
درحالی‌که دهیار از لرزان بودن سقف و پایه‌های ۵۰ خانه خشتی و گلی در فارسیان خبر می‌دهند اما برخی از شاهدان عینی می‌گویند در یک‌ماهه گذشته بیش از ۹ خانه تاریخی در روستای پلکانی گلستان تخریب‌شده و دستگاه‌های متولی نظارتی ندارند. موضوع تخریب ۱۰ واحد مسکونی در دل بافت تاریخی روستای فارسیان قانچی را که در مهرماه ۱۳۹۶ در فهرست آثار میراث غیرمنقول کشور به ثبت رسیده را از مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان جویا شدیم و ابراهیم کریمی اظهار کرد: بعد از وقوع سیل امکان مرمت و سکونت در حدود پنج یا ۶ خانه فارسیان وجود نداشت و طبیعتاً باید ساخت‌وساز جدید انجام می‌شد.
ابراهیم کریمی بیان کرد: این خانه‌ها تخریب‌شده و متناسب با طرحی که در چارچوب ضوابط ابلاغی روستاهای هدف گردشگری و تاریخی از سوی بنیاد مسکن و میراث ارائه می‌شود ساخت‌وسازهای جدید انجام می‌شود.
کریمی بنیاد مسکن را متولی اصلی در فارسیان می‌داند و معتقد است میراث فرهنگی به‌عنوان ناظر در کنار بنیاد مسکن است اما رئیس بنیاد مسکن آزادشهر اعتقاد دارد پروژه بهسازی بافت باارزش روستای فارسیان در سال ۱۳۹۴ به پایان رسیده و تحویل متولیان محلی (شورا و دهیاری) شده است.
فارسیان نیازمند مشارکت اهالی بومی در حفاظت است
رئیس بنیاد مسکن آزادشهر اظهار کرد: طبق قانون پس از افتتاح پروژه نگهداری با عوامل محلی است اما هم‌اکنون عزمی برای مشارکت در حفاظت و نگهداری از بافت وجود ندارد و بسیاری از ۶۰۰ گلدان گلی که به اهالی اهدا شد و درخت‌های کاشته شده در روستا خشک‌شده‌اند. مرتضی احمدی با تأکید بر اینکه روستای فارسیان هم‌اکنون نیازمند مشارکت اهالی بومی در حفاظت است، خاطرنشان کرد: ضوابط فنی و صدور ضوابط طرح هادی با بنیاد مسکن است و برای انجام ساخت‌وساز از ما استعلام می‌کنند و ما ضابطه اعلام می‌کنیم. رئیس بنیاد مسکن آزادشهر گفت: نظارت بر حفظ و نگهداری بناهای باارزش در بافت تاریخی فارسیان با میراث فرهنگی است چراکه قانون برای بنیاد مسکن ابزار کنترلی پیش‌بینی نکرده است. احمدی متذکر شد: هم‌اکنون فضای سخت‌افزاری در روستای فارسیان انجام‌شده و به نظر می‌رسد در این روستا نیازمند کار نرم‌افزاری و فرهنگی هستیم تا مردم احساس مسئولیت بیشتری نسبت به حفظ بافت باارزش روستا داشته باشند. رئیس بنیاد مسکن آزادشهر میراث فرهنگی را ناظر حفاظت از بافت باارزش روستا می‌داند اما یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی معتقد است روستای فارسیان و روستاهای دارای بافت تاریخی نیازمند نظارت همه دستگاه‌های متولی هستند.
خطر تخریب بناهای تاریخی فارسیان جدی گرفته نمی‌شود
یک کارشناس مرمت بناهای تاریخی گفت: بافت تاریخی روستای فارسیان به ثبت ملی رسیده و ارزش تاریخی دارد و از یک‌سو در دل این بافت خانه‌های باارزشی وجود دارند که این تک بناها هم به‌تنهایی قابلیت ثبت دارند و باید حفاظت، مرمت و بازسازی شوند. جاوید ایمانیان افزود: تا زمان اجرای طرح بهسازی و طرح هادی نظارت و کنترل بنیاد مسکن در فارسیان خوب بود ما پس‌ازآن ناظر برداشته شد و در شرایطی که روستاها به سمت توسعه درحرکت هستند بدون داشتن ناظر، کار سخت است. او با این توضیح که بافت تاریخی فارسیان ثبت ملی و تعیین حریم شده است، ادامه داد: فارسیان ضعف داشتن طرح ندارد بلکه با مشکل نظارتی مواجه است و باید نظارت میراث و بنیاد مسکن قوی‌تر شود. ایمانیان تأکید کرد: خطر تخریب بناهای تاریخی فارسیان تهدیدی است که هم‌اکنون جدی گرفته نمی‌شود و باید پایگاه ملی حفاظت از بافت فارسیان و یا دفتری برای نظارت بیشتر بر روند ساخت‌وسازها در این روستای تاریخی تشکیل شود.
